İncirin Tarihteki Yeri

M.Ö. 484 yılında Herodotos tarafından yazılan kaynak, Anadolu'da incir kültürünün insanlık kültürü kadar eski olduğunu, kültür meyveleri içinde, en eski gelişme tarihine sahip meyvenin incir meyvesi olduğunu bildirmektedir.

İncir, eski Yunan ve Mısır Uygarlıklarında verimlilik sembolü olarak kabul edilmektedir.

Eski Yunanlılarda incir yapraklarının onur verici bir hediye olarak kabul edilmesi, olimpiyatlarda kazanan atletlere yemeleri için incir meyvesi verilmesi ve başlarına incir yaprağından örülmüş taç giydirilmesi, incir ağacının aşırı doğurganlık anlamına gelmesi, incir kültürünün daha temiz bir ahlakın yol göstericisi olarak belirlenmesi, bunun bir örneğidir.

Herodotos'a göre; kuru incir Lydia 'da yaşamın on temel nimetlerinden sayılmaktadır. O kadar ki, Perslerin yiyecek incirleri olmadığı söylenerek kralın Perslerle savaştan vazgeçmesinde araç olarak kullanılmıştır.

Yunan mitolojisinde; incir meyvesine daha soylu ve daha medeni bir hayatın başlangıcı gözüyle bakıldığından söz edilmektedir. Efsaneye göre tanrıça Demeter, kendisini konuk severlikle ağırlayan Phytalos'a hemen oracıkta yarattığı bir incir ağacını armağan etmiştir ve gezgin Pausanias, kahramanın mezar taşında şunları okumuştur.

Burası, bir zamanlar kahraman Phytalos'un yüce Demeter'i, konukseverlikle ağırladığı yerdir ve Tanrıça ilkin burada, İnsanoğlunun kutsal incir dediği meyveyi yaratmıştır. O gün bu gündür, Phytalos soyunun asla tükenmeyen onurunu süsler.

Mitolojideki bir başka efsaneye göre, Atinalıların topraklarının verdiği bu ürünle gurur duydukları, Kralın incirlerin yetiştiği ülkeyi henüz fethetmediğini ve inciri yerli halktan vergi olarak almak yerine, hala dışarıdan satın aldığını hatırlaması için, her öğle yemeğinde öğüne Attika incirlerinden koydurtması ile açıkladığı belirtilmektedir.

İncir ağacı hakkında sadece Yunan mitolojisi değil, Roma mitolojisi de örnekler sunmaktadır. Romanın efsanevi kurucuları Remus ve Romulus'un, meyveleri yerlere kadar sarkan incir ağacı altında dişi kurt tarafından emzirildiği söylenmektedir.

İncir ağacı, büyük kültür ve dinlerin tümünde bir sembol olarak kullanılmıştır. İncirden sıkça söz eden eski Ahit, incirden esinlenmiş imge ve benzetmelerle doludur. İncir ağacının gölgesinde oturmak, ya da bunların meyvelerinden tatmak, dingin, huzur dolu bir varoluşu tatmakla eş anlamlı gibidir.

Siddharta Guatama'nın Budizm 'in temelini oluşturan ilhamı, incir ağacının altında otururken aldığı bilinmektedir.

Musevilerin Fısıh Bayramı kutlamalarında geleneksel yiyecek olan incir, İncil'de de cennetin bahçelerinde bir ağaç olarak zikredilmekte ve kutsal meyve olması nedeniyle Noel kutlamalarının vazgeçilmez besini olarak tanımlanmaktadır.

Kuran 'da Hz. Muhammed 'in eğer seçme hakkı olsa cennete götüreceği ağacın incir ağacı olacağı belirtilmekte,

Et-Tin: 1-4 Sure 'sinde;

Andolsun, incire, zeytine, Sina Dağına ve şu emin şehre ki, biz hakikaten, İnsanı en güzel bir biçimde yarattık denmektedir.

Allah'ın insanlara lütfu olan bu kutsal ağacın meyveleri, insan sağlığına yararları açısından da mucizevidir. İncirin, hurmanın ve zeytinin bittiği yerde bit sözü ile sen de bu topraklarda ol, bu topraklarda büyük avantajlar vardır mesajı verilmekte, kuru incirin ülkemizde yetişmesi avantajından beslenme ve sağlık açısından yararlanması tavsiye edilmektedir.

İncirin anavatanı Türkiye olup, buradan Suriye, Filistin ve daha sonra da Ortadoğu üzerinden Çin ve Hindistan'a yayılmıştır. İncirin özel döllenme ve kendine özgü kurutma şartlarına haiz bir meyve olması yetiştiği bölgeleri sınırlı kılmaktadır.

Bununla ilgili olarak Cevat Sami Hüsnü, Nevsal-i İktisadiye (1323) adlı eserinde, Amerikalıların Kaliforniya'da, Ege inciri yetiştirme çabasına girdiklerini, ancak önce kuşlarla mücadele etmek zorunda kaldıklarını, daha sonra kurutma sistemi konusunda sorun yaşadıklarını, incir yetiştiriciliği ile ilgili ilk denemenin başarısızlıkla sonuçlandığını anlatmaktadır. Ancak 4 Temmuz 1901 tarihli Ahenk gazetesinde yazılanlara göre, Amerikalılar Türkiye 'ye ikinci kez ziraat uzmanı göndermişler, bu girişimlerinde başarıya ulaşarak Kaliforniya'da incirciliğin gelişmesini sağlamışlardır.

EKONOMİK VE SOSYAL ÖNEMİ

Dünya ülkeleri içinde kalite yönünden aranılan özellikteki kurutmalık incir çeşidi olan Sarılop, Türkiye'de sadece Ege Bölgesindeki Küçük ve Büyük Menderes Havzası'nda yetiştirilmektedir. Dünya kuru incir üretiminde %50-55'lik bir payla birinci sırada yer alan ülkemiz, Dünya kuru incir ihracatında ise %60-65'lik bir payla gene birincidir.

Sayılan bu nedenler ve üretimin hemen hemen tamamının (%85-90) ihraç edilmesi nedenleriyle Türkiye ekonomisi için önemli bir ürün olan kuru incirden, yaklaşık 80.000.000 $/yıllık döviz girdisi sağlanmaktadır.

Ayrıca en büyük üretici ve ihracatçı ülke olmamız nedeni ile Türkiye'deki kuru incir fiyatları Dünya fiyatlarını önemli derecede etkilemektedir.

Ürünün Sosyal Yapısı

Ürün Tarımı İle Uğraşan İşletmelerin Yapısı

%95'i kır ve kırtaban arazilerde bulunan ve incir tarımı ile uğraşan işletmelerin büyüklükleri farklı olup, ağaç varlıkları 50-5000 arasında değişmektedir.

Ürün Tarımının Ana ve Yan Uğraş Olarak Dağılımı;

İncir üretim bölgeleri genellikle kır kesimlerde ve şehir merkezlerine uzak bölgelerde olduğundan, incir tarımı yapan ailelerin yan uğraşları bulunmamaktadır. Bir kısım ikinci ürün olarak zeytin tarımı ile uğraşmakta, ancak çoğunluğu geçimini sadece incir ürünü gelirinden karşılamaktadır.

Ürünün Ek İş Gücü İstihdamı

Sadece incir hasadı sırasında ek iş gücüne ihtiyaç duyulmakta, bu iş gücü de genellikle aynı üretim biriminde yerleşmiş olan düşük gelirli aile bireylerinden karşılanmaktadır.

Bölgemizde küçük aile tipi işletmeciliği şeklinde yapılan incir yetiştiriciliğinde 30.000 aile incir tarımı ile uğraşmaktadır. Bu ailelerin en az 15.000'i hasat döneminde yanlarında 2 işçi çalıştırmaktadır. Böylece hasat döneminde 30.000 dolayında tarım işçisine iş olanağı sağlanmaktadır.

Ürün Tarımı İle Uğraşan Aile Sayısı

Bölgemizde yaklaşık 30-35 bin aile incir tarımı ile uğraşmakta olup, hasat döneminde çalışan işçiler incir işletmelerinde çalışan sezonluk veya kadrolu işçilerle birlikte büyük bir üretici kitlesi geçimini incir ürünün den sağladığından, ürünün sosyal önemi de büyüktür.